संत्र्यातील झिंकची कमतरता : कारणे, लक्षणे आणि उपाय
संत्रा बागेत झिंकची कमतरता ही सर्वात सामान्य सूक्ष्मअन्नद्रव्य समस्या आहे. झिंक अभावामुळे पानांची वाढ, फळांचा आकार आणि एकूण उत्पादनावर थेट परिणाम होतो. लवकर ओळख आणि योग्य व्यवस्थापन केल्यास बागेची उत्पादकता टिकून राहते.
मुख्य लक्षणे
• कोवळ्या पालवीवर लहान व अरुंद पाने
• शिरा हिरव्या राहतात पण मध्ये पिवळेपणा दिसतो
• कमी अंतरामुळे फांद्यांच्या टोकांना झुडपी वाढ
• कमी फुलोरा आणि कमकुवत फळधारणा
• लहान फळे, कठीण साल व कमी रसयुक्तता
मुख्य कारणे
• जास्त pH असलेल्या जमिनीत झिंक उपलब्धता घटते
• जास्त फॉस्फरस दिल्याने झिंक जमिनीत बांधले जाते
• कमी सेंद्रिय अंश आणि सूक्ष्मजीव सक्रियता
• सूक्ष्मअन्नद्रव्यांची भर न करता सतत संत्रा/सिट्रस लागवड
व्यवस्थापन उपाय
• फुलोऱ्यापूर्वी Zinc Sulphate (ZnSO₄ 21%) जमिनीत देणे
• वाढीच्या काळात Zinc EDTA किंवा Zinc Sulphate ची पानावर फवारणी
• कंपोस्ट, सेंद्रिय पदार्थ आणि लाभदायक सूक्ष्मजीव वापरून माती सुधारणा
• संतुलित खत व्यवस्थापन करून पोषक घटकांच्या परस्पर अडथळ्यांना नियंत्रणात ठेवणे
