ब्लॉग डिटेल

शेतीत पाण्याची कडकपणा समजून घेणे

पाण्याचा कडकपणा म्हणजे पाण्यात असलेले कॅल्शियम व मॅग्नेशियम या खनिजांचे प्रमाण. हे प्रमाण जास्त असेल तर पाणी “कडक” मानले जाते. अशा पाण्याचा पिकांच्या आरोग्यावर, फवारणीच्या परिणामकारकतेवर व सिंचन यंत्रणांवर परिणाम होतो.

पाण्याचा कडकपणा का महत्त्वाचा आहे

• खतांची कार्यक्षमता कमी होते – कडक पाण्यात फॉस्फरससारख्या पोषक तत्त्वांबरोबर अघुलनशील संयुगे तयार होतात, ज्यामुळे वनस्पतींना हे घटक कमी प्रमाणात मिळतात.

• फवारणीचा परिणाम कमी होतो – कडक पाण्यामुळे कीटकनाशक व बुरशीनाशकांचे प्रभाव कमी होतो.

• सिंचनाच्या लाईन बंद होतात – कडक पाण्यातील खनिजे ड्रिप किंवा स्प्रिंकलरमध्ये खवले तयार करतात व नळ्या अडतात.

• मातीचा pH वाढतो – दीर्घकाळ कडक पाण्याचा वापर केल्यास माती अल्कधर्मी (अल्कलाईन) होते, त्यामुळे पोषकतत्त्वांची उपलब्धता कमी होते.

कडक पाणी ओळखणे व व्यवस्थापन

• पाण्याचे नमुने तपासणीसाठी लॅबला द्यावेत किंवा सोपी टेस्टिंग किट वापरावी.

• पाईप, टाक्यांवर पांढरे ठसे दिसले तर पाणी कडक असण्याची शक्यता असते.

• फवारणीच्या पाण्यात 1% युरिया किंवा अमोनियम सल्फेट मिसळल्यास कडकपणाचा परिणाम कमी होतो.

• पोषकतत्त्व व रसायनांचा प्रभाव वाढवण्यासाठी पाण्यात वॉटर कंडिशनर किंवा अ‍ॅसिडिफायर वापरावेत.

• सिंचन यंत्रणा नियमितपणे स्वच्छ कराव्यात जेणेकरून मीठ जमा होणार नाही.