मका (कॉर्न) हे एक उच्च उत्पादन देणारे पीक आहे, ज्यासाठी संतुलित पोषण आवश्यक आहे. अत्यावश्यक पोषकतत्त्वांपैकी गंधक (Sulphur) ची कमतरता सध्या वाढत आहे, कारण वातावरणातील गंधकाचे प्रमाण घटले आहे आणि असंतुलित खत व्यवस्थापन होत आहे. योग्य वेळी ओळख आणि व्यवस्थापन केल्यास उत्पादनात घट टाळता यमका पिकामध्ये गंधकाच्या कमतरतेची लक्षणे
तरूण पानांचे पिवळसर पडणे: नायट्रोजनच्या कमतरतेमुळे प्रथम जुन्या पानांवर परिणाम होतो, पण गंधकाच्या कमतरतेमुळे नवीन पानांमध्ये क्लोरोसिस (पिवळसरपणा) दिसतो.
मर्यादित वाढ: रोपे नीट वाढत नाहीत आणि खोडे पातळ आणि अशक्त असतात.
मध्यमान परिपक्वता: फुलोरा आणि धान्य भरण्याच्या टप्प्यात उशीर होतो, ज्यामुळे उत्पादन कमी होते.
प्रथिनांचे प्रमाण कमी: गंधकाच्या कमतरतेमुळे अमिनो आम्लांचे संश्लेषण प्रभावित होते आणि धान्याच्या गुणवत्तेवर परिणाम होतो.
गंधकाच्या कमतरतेची कारणे
सेंद्रिय पदार्थांची कमतरता: ज्यांच्या जमिनीत सेंद्रिय पदार्थ कमी आहेत, त्या जमिनीत गंधकही कमी प्रमाणात असतो.
क्षारधुप्रक्रिया (Leaching): वालुकामय माती आणि जास्त पावसामुळे गंधकाच्या सल्फेट स्वरूपाचे धुपून जाणे.
असंतुलित खतांचा वापर: नायट्रोजन आणि फॉस्फरस यांचे जास्त प्रमाणात वापर केल्याने गंधकाच्या पूर्ततेकडे दुर्लक्ष होते.
वातावरणातील गंधकाचे प्रमाण घटणे: औद्योगिक प्रदूषण कमी झाल्याने जमिनीत गंधकाचा नैसर्गिक पुरवठा कमी झाला आहे.
व्यवस्थापन उपाययोजना
गंधकयुक्त खतांचा वापर: अमोनियम सल्फेट, जिप्सम किंवा मूलभूत गंधक (Elemental Sulphur) खताच्या स्वरूपात वापरावे.
सेंद्रिय पदार्थांचा समावेश: शेणखत किंवा कंपोस्ट टाकल्याने मातीतील गंधकाचे प्रमाण वाढते.
संतुलित खत व्यवस्थापन: नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि गंधक यांच्या योग्य प्रमाणात वापराने पिकाच्या वाढीस मदत होते.
माती परीक्षण: नियमितपणे मातीची तपासणी करून गंधकाची पातळी मोजावी आणि त्यानुसार खतांचा वापर करावा.
फोलियर स्प्रे (पानांवर फवारणी): उभ्या पिकांसाठी सल्फेटयुक्त फवारणी केल्याने गंधकाची झटपट भरपाई होते.
