Soil Without Life vs Living Soil
माती ही फक्त माती नाही — ती श्वास घेणारी, अन्न घेणारी आणि जीवनाला आधार देणारी एक सजीव प्रणाली आहे. पण जेव्हा मातीतील सजीव घटक नष्ट होतात, तेव्हा ती फक्त वाळू, गाळ आणि चिकणमातीचे मिश्रण बनते — म्हणजेच निर्जीव माती.
निर्जीव माती वरून ठीक दिसते, पण आतून तिच्यात सूक्ष्मजीव, सेंद्रिय पदार्थ आणि उपयुक्त बुरशींचा अभाव असतो. अशा मातीत पोषकद्रव्ये किंवा पाणी साठवण्याची क्षमता कमी होते. या मातीत उगवणाऱ्या पिकांच्या मुळांची वाढ कमी होते, झाडे ताणाला (stress) कमी तोंड देतात आणि खत वापरूनही उत्पादन समाधानकारक येत नाही.
त्याउलट, सजीव माती सूक्ष्मजीव, एंझाइम आणि सेंद्रिय कार्बनने समृद्ध असते. त्यात उपयुक्त जीवाणू, बुरशी आणि गांडुळे असतात जी न वापरण्यायोग्य पोषकद्रव्ये वनस्पतीसाठी उपलब्ध स्वरूपात रूपांतरित करतात. हे सजीव घटक ह्युमस तयार करतात, मातीची हवा खेळती ठेवतात आणि मुळांची वाढ मजबूत करतात. सजीव माती ही एक नैसर्गिक कारखाना आहे जी सतत पोषकद्रव्ये पुनर्चक्रित करते आणि पिकांना पोषण पुरवते.
जे शेतकरी सजीव माती टिकवण्यासाठी कंपोस्ट, पिकांचे अवशेष, बायो-स्टिम्युलंट्स आणि सूक्ष्मजीव उत्पादने वापरतात, त्यांना जास्त उत्पादन, सुधारित मातीची रचना आणि दीर्घकालीन सुपीकता अनुभवायला मिळते.
