टोमॅटोमधील शारीरिक विकृती – कारणे आणि व्यवस्थापन
टोमॅटो ही मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाणारी भाजीपाला पिक आहे. परंतु त्याच्या उत्पादनावर आणि गुणवत्तेवर अनेकदा शारीरिक विकृतींचा परिणाम होतो. या समस्या कीड किंवा रोगामुळे नसून, पर्यावरणीय ताण, पोषणातील असमतोल आणि अयोग्य शेती पद्धतींमुळे होतात. या विकृतींची लवकर ओळख आणि व्यवस्थापन करणे महत्त्वाचे आहे जेणेकरून मोठ्या प्रमाणात नुकसान टाळता येईल.
1. ब्लॉसम एंड रॉट (BER)
-
लक्षणे: फळांच्या टोकाच्या (फुलांच्या टोकाच्या) भागावर काळसर, खोलगट डाग दिसतात.
-
कारण: अनियमित पाणीपुरवठा किंवा जास्त नायट्रोजनमुळे होणारी कॅल्शियमची कमतरता.
-
व्यवस्थापन: जमिनीत आर्द्रता कायम ठेवा, कॅल्शियम नायट्रेटचा वापर करा किंवा कॅल्शियम क्लोराइडचा फवारणीद्वारे पुरवठा करा.
2. फळफुटी (Fruit Cracking)
-
लक्षणे: पिकलेल्या फळांवर उभ्या किंवा गोलसर फटी पडतात.
-
कारण: जमिनीत आर्द्रतेतील अचानक बदल, जास्त तापमान व काही वेळा जातींचे गुणधर्म.
-
व्यवस्थापन: नियमित पाणीपुरवठा ठेवा, फटी-प्रतिरोधक जातींचा वापर करा व जमिनीवर मल्चिंग करा.
3. सनस्कॉल्ड (Sunscald)
-
लक्षणे: फळांवर सूर्यप्रकाशामुळे पांढरे किंवा पिवळसर डाग दिसतात.
-
कारण: पानांचे आच्छादन कमी असणे आणि जास्त तापमान.
-
व्यवस्थापन: झाडांवर योग्य पर्णसंभार ठेवा, जास्त छाटणी टाळा आणि संतुलित पोषण द्या.
4. पफीनेस (Puffiness)
-
लक्षणे: फळे हलकी, सपाट व आतून रिकामी दिसतात.
-
कारण: अपुरी परागण, जास्त तापमान आणि पोषणातील असमतोल.
-
व्यवस्थापन: संतुलित खतांचा वापर करा, जास्त नायट्रोजन टाळा व योग्य पाणीपुरवठा ठेवा.
5. कॅटफेसिंग (Catfacing)
-
लक्षणे: फळांवर खोल जखमा व विकृत आकार दिसतात.
-
कारण: फुलोऱ्याच्या अवस्थेत कमी तापमान आणि हार्मोन्समधील असमतोल.
-
व्यवस्थापन: योग्य हंगामात लागवड करा, तापमान नियंत्रित ठेवा आणि आवश्यक असल्यास हार्मोन स्प्रे वापरा.