ब्लॉग डिटेल

झेंडू लागवड – डाळिंबातील सूत्रकृमींवर नैसर्गिक नियंत्रण

सूत्रकृमी (Nematodes) हे डाळिंब बागेत दिसत नसले तरी मोठे नुकसान करणारे कीडजंतू आहेत. हे मुळांवर गाठी तयार करतात, झाडांची वाढ खुंटते, पाने पिवळी पडतात आणि फळधारणा कमी होते. रासायनिक उपाय महागडे असून जमिनीला हानी पोचवतात. या समस्येवर सोपा आणि नैसर्गिक उपाय म्हणजे झेंडूची लागवड.

झेंडू कसा मदत करतो?

• झेंडूच्या मुळांमधून निघणारे नैसर्गिक द्रव्य (थायोफिनेस) सूत्रकृमींना मारक ठरतात.

• सूत्रकृमी झेंडूकडे आकर्षित होतात पण त्यावर वाढू शकत नाहीत, त्यामुळे त्यांची संख्या कमी होते.

• झेंडूची झाडे हिरवळी खत म्हणून जमिनीत मिसळल्यास जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थ व सूक्ष्मजीवांची हालचाल वाढते.

• डाळिंबाच्या ओळींमध्ये झेंडू सतत लावल्याने सूत्रकृमींचा प्रादुर्भाव हळूहळू कमी होतो.

लागवडीच्या टिपा

• झेंडू लागवड डाळिंब लागवडीच्या आधी किंवा त्याचबरोबर करावी.

• ओळींच्या मधोमध किंवा बागेच्या कडेला लागवड करावी.

• ६०–७० दिवसांनी झेंडूची झाडे उपटून जमिनीत मिसळल्यास परिणाम जास्त मिळतो.

फायदे

• सूत्रकृमींमुळे होणारे नुकसान कमी होते.

• मुळे व झाडांची ताकद वाढते.

• रासायनिक औषधांवरील खर्च कमी होतो.

• हा उपाय कमी खर्चिक व पर्यावरणपूरक आहे.