मातीतील जास्त फॉस्फरसचा मायकोरायझावर परिणाम
संशोधन काय सांगते
संशोधनानुसार, जमिनीत फॉस्फरसचे प्रमाण जास्त झाल्यावर मुळांशी असलेले मायकोरायझा बुरशीचे नैसर्गिक नाते कमजोर होते. कमी फॉस्फरस असताना ही बुरशी मुळांवर चांगली वाढते, पण जास्त फॉस्फरस मिळाल्यावर तिची वाढ जवळजवळ थांबते.
हे का घडते
जेव्हा जमिनीत फॉस्फरस मुबलक असतो, तेव्हा वनस्पती मुळांमधून मायकोरायझाला आकर्षित करणारे सिग्नल कमी करतात. त्यामुळे बुरशी मुळांवर योग्यरित्या वाढू शकत नाही. वनस्पतीला पुरेसा फॉस्फरस थेट जमिनीतून मिळू लागतो, म्हणून ती बुरशीसोबतचे नाते तोडते.
शेतीसाठी याचा परिणाम
मायकोरायझा बुरशी मुळांना फॉस्फरस, झिंक आणि पाण्याचे शोषण करण्यात मदत करते. पण जेव्हा हे नाते कमजोर होते, तेव्हा पिकांची पोषणशक्ती कमी होते. जास्त फॉस्फरसामुळे जमिनीतील सूक्ष्मजीव क्रियाही कमी होते, जमिनीचा पोत खराब होतो आणि उत्पादनक्षमतेत घट येते.
शेतकऱ्यांसाठी योग्य पावले
-
जमिनीची चाचणी करूनच फॉस्फरसचे प्रमाण ठरवा.
-
आवश्यक तेवढाच फॉस्फरस वापरा, जास्त नाही.
-
लागवडीवेळी मायकोरायझा बायोफर्टिलायझर वापरा.
-
कंपोस्ट, ह्युमिक आम्ल किंवा सेंद्रिय पदार्थ मिसळा.
-
दर हंगामाला DAP आणि SSP सारख्या फॉस्फरस खतांचा अतिवापर टाळा.
