केळीतील Cucumber Mosaic Virus (CMV)
काकडी मोज़ेक विषाणू (CMV) सामान्यतः भाजीपाला पिकांवर आढळतो, पण तो केळीच्या पिकालाही बाधित करतो आणि हे शांतपणे उत्पन्न व गुणवत्तेत घट घडवतो.
हा विषाणू प्रामुख्याने मावा या रसशोषक कीटकांमार्फत पसरतो. एकदा केळीचे झाड बाधित झाले की, पानांवर पिवळसर डाग, जाळीसारख्या रेघोट्या, आणि झाडाची वाढ खुंटल्यासारखी होते. अशा झाडांवर फळाचे घड लहान राहतात आणि फळांची गुणवत्ता खालावते.
CMV चा प्रादुर्भाव होण्याची मुख्य कारणे म्हणजे मावा, बाधित रॉपणसामग्री (सकर्या) आणि आजूबाजूचे तण जे विषाणूचे अधिवास असू शकतात. एकदा झाडाला विषाणूची लागण झाल्यानंतर त्यावर उपचार शक्य नसतो, त्यामुळे प्रतिबंध हाच सर्वोत्तम उपाय आहे.
CMV व्यवस्थापनासाठी :
-
रोगमुक्त सकर्या किंवा टिश्यू-कल्चर केलेली झाडे वापरा
-
माव्यांचे नियंत्रण लवकर करा, योग्य कीटकनाशकांची फवारणी करा
-
बाधित झाडे उखडून नष्ट करा
-
शेत तणमुक्त ठेवा आणि पर्यायी अधिवास झाडे काढून टाका
CMV प्रत्येक वेळी स्पष्टपणे दिसून येत नाही, पण त्याचा फटका मोठा असतो. लवकर ओळख आणि चांगल्या लागवड पद्धती केळी पिकाचे संरक्षण करू शकतात.
