ब्लॉग डिटेल

अल्कधर्मी माती: कारणे, परिणाम आणि व्यवस्थापन

अल्कधर्मी माती म्हणजे अशी माती जिचा pH 7.5 पेक्षा जास्त असतो. अशा मातीमध्ये पोषक घटकांची उपलब्धता कमी होते आणि पिकांची वाढ खुंटते. ही माती प्रामुख्याने कोरड्या आणि अर्धकोरड्या भागांमध्ये आढळते, जिथे कमी पावसामुळे मातीमध्ये क्षार आणि कॅल्शियम कार्बोनेट जमा होतात.

अल्कधर्मी मातीची कारणे

• कमी पाऊस आणि जास्त बाष्पीभवन – यामुळे मातीमध्ये क्षार जमा होतात.

• सोडियमयुक्त सिंचन पाण्याचा अति वापर – माती अल्कधर्मी बनते.

• कॅल्शियम कार्बोनेटचे संचय – माती अधिक अल्कधर्मी होते आणि पोषकद्रव्यांची कमतरता निर्माण होते.

• खतांचा अतिवापर – काही खतांचा दीर्घकाळ वापर केल्यास मातीचा pH वाढतो.

पिकांवर होणारे परिणाम

• पोषकद्रव्यांची कमतरता – लोह, झिंक, स्फुरद आणि मँगनीज यांची उपलब्धता कमी होते.

• मातीची खराब रचना – संकुचित मातीमुळे मुळे श्वास घेऊ शकत नाहीत, व जलनिचरा अडतो.

• सूक्ष्मजीव क्रियाशीलतेत घट – फायदेशीर सूक्ष्मजीवांची संख्या कमी होते, जैविक पदार्थ विघटन कमी होते.

अल्कधर्मी मातीसाठी उपाय

• जिप्समचा वापर – जिप्सम सोडियमऐवजी कॅल्शियम पुरवतो आणि मातीची रचना सुधारतो.

• जैविक पदार्थांचा वापर – कंपोस्ट, शेणखत, व मल्चिंग मुळे pH कमी होतो आणि पोषकद्रव्यांची उपलब्धता वाढते.

• आम्लयुक्त खतांचा वापर – अमोनियम सल्फेट, एलिमेंटल सल्फर किंवा आयर्न सल्फेट वापरल्यास pH कमी करता येतो.

• योग्य सिंचन व्यवस्थापन – स्वच्छ पाणी वापरा आणि लीचिंग तंत्र वापरून क्षार बाहेर टाका.