ब्लॉग डिटेल

 मका आंतरपीक घेतल्याने उन्हाळ्यातील उष्णतेपासून केळीच्या झाडांचे संरक्षण 

उष्णकटिबंधीय आणि उपोष्ण कटिबंधीय भागांतील केळी शेतीला उन्हाळ्यातील अत्यधिक तापमानाचा सामना करावा लागतो, ज्यामुळे झाडांवर ताण येतो आणि उत्पादनात घट होते. या समस्येवर एक शाश्वत आणि प्रभावी उपाय म्हणजे केळीच्या शेतात मका आंतरपीक घेणे. ही नाविन्यपूर्ण पद्धत केवळ झाडांना उन्हापासून नैसर्गिक सावलीच देत नाही, तर मातीची सुधारणा करते आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्नही वाढवते.

आंतरपीक म्हणजे काय?

आंतरपीक म्हणजे एकाच शेतात दोन किंवा अधिक पिके एकत्र पद्धतीने घेण्याची शेतीतील पद्धत. केळी शेतीच्या संदर्भात, मका हे उत्तम साथीचे पीक ठरते कारण ते जलद उंच वाढते आणि त्याची पानं रुंद असतात, जी उन्हाळ्यातील तीव्र सूर्यप्रकाशापासून केळीच्या झाडांना नैसर्गिक सावली देऊ शकतात.

केळीसोबत मका आंतरपीक का घ्यावे?

1. उष्णतेच्या ताणापासून संरक्षण
उन्हाळ्यात केळीची पाने करपतात व झाडं कोरडी पडतात. मका उंच वाढतो आणि त्याची दाट व रुंद पानं झाडांना सावली देतात. त्यामुळे थेट सूर्यप्रकाश कमी होतो आणि झाडाभोवतीचे तापमानही घटते.

2. मातीच्या आरोग्यात सुधारणा
मक्यामुळे मातीची धूप कमी होते आणि सेंद्रिय द्रव्ये वाढतात. यामुळे मातीची पोत, पाणी साठवण्याची क्षमता व सुक्ष्मजीवांची क्रियाशीलता वाढते, जी केळीच्या वाढीस उपयुक्त असते.

3. अतिरिक्त उत्पन्नाचा स्रोत
मकाही केळीप्रमाणे विक्रीसाठी उपलब्ध होतो. त्यामुळे एकाच जमिनीतून दोन पिकांचे उत्पादन घेऊन शेतकऱ्यांना अधिक उत्पन्न मिळते आणि केवळ एकच पीक अपयशी ठरले तरी तोटा टाळता येतो.

4. तणांचे प्रमाण कमी होते
मक्याचे दाट पीक तणांच्या वाढीला अडथळा ठरते, परिणामी खतांचे स्पर्धक कमी होतात आणि तणनाशकांची गरज कमी होते.

आंतरपीक घेण्याची आदर्श रचना

अंतर: केळी आणि मका दोन्ही पिकांचे अंतर 7 बाय 7 फूट ठेवा. केळीच्या दोन ओळींमध्ये मका लावा जेणेकरून मक्याची सावली केळीच्या झाडांवर पडेल.
वेळ: मका केळीच्या लागवडीपूर्वी किंवा त्याचवेळी पेरा, जेणेकरून उष्णतेचा कालावधी सुरू होईपर्यंत मका मोठा होईल.
वाण निवड: जलद वाढणारे आणि रुंद पान असलेले मक्याचे वाण निवडा जे अधिक सावली देतील.

शेती यशस्वी करण्यासाठी मार्गदर्शक टीपा

• ठिबक सिंचनाचा वापर करा, ज्यामुळे दोन्ही पिकांना योग्य प्रमाणात पाणी मिळते आणि पाण्याची बचत होते.

• संतुलित खते वापरा, जेणेकरून दोन्ही पिकांना पोषण मिळेल.

• कीड व रोगांवर नियमित निरीक्षण ठेवा, विशेषतः जिथे पिके एकमेकांच्या जवळ आहेत.

• सूर्यप्रकाश किती झाडांपर्यंत पोहोचतो हे तपासा, जेणेकरून केळीच्या वाढीवर फारसा परिणाम होणार नाही.

खऱ्या जीवनातील यशोगाथा

महाराष्ट्र आणि तमिळनाडूमधील गरम हवामान असलेल्या भागातील शेतकऱ्यांनी ही पद्धत यशस्वीरित्या वापरली आहे. मका आंतरपीक घेतलेल्या शेतांमध्ये केळीचे उत्पादन २०% पर्यंत वाढले, तसेच पानांवर करपलेले डाग कमी दिसले आणि झाडे ताजी राहिली.