कांद्याच्या बियाण्यांवर प्रक्रिया का आवश्यक आहे?
कांदा हा शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा पिक आहे. पण अनेकदा बियाणे उगवताना कमी उगवण, नाजूक रोपे आणि सुरुवातीच्या टप्प्यात रोग अशी समस्या येते. यामुळे उत्पादन घटते आणि खर्च वाढतो. या समस्यांवर सोपा उपाय म्हणजे बियाण्यावर प्रक्रिया करणे.
बियाण्यावर प्रक्रिया म्हणजे काय?
बियाणे पेरण्यापूर्वी त्यावर फफूंदनाशके, जैविक घटक, सूक्ष्मअन्नद्रव्ये किंवा नैसर्गिक संरक्षकांचा लेप देणे म्हणजे बियाण्यावर प्रक्रिया होय. यामुळे बियाण्याभोवती एक संरक्षक आवरण तयार होते आणि बियाणे चांगले उगवते तसेच बुरशीजन्य व मातीतून पसरणाऱ्या रोगांपासून सुरक्षित राहते.
कांद्याच्या बियाण्यावर प्रक्रिया का महत्त्वाची आहे?
-
चांगली उगवण: प्रक्रियायुक्त बियाणे लवकर, सम प्रमाणात आणि जास्त टक्केवारीने उगवते.
-
रोग संरक्षण: बियाणे कुजणे, डॅम्पिंग ऑफ, बीजपान कुजणे यांसारख्या रोगांपासून बचाव होतो.
-
तंदुरुस्त रोपे: प्रक्रियायुक्त बियाण्यापासून मजबूत मुळे व जोमदार खोड तयार होते, ज्यामुळे पिक ताण सहन करू शकते.
-
कमी खर्च: सुरुवातीला रोग टाळल्यामुळे नंतर वारंवार फवारणी करण्याची गरज कमी होते.
-
जास्त उत्पादन व दर्जा: निरोगी पिकामुळे मोठ्या आकाराचे, समसमान आणि बाजारमूल्य जास्त असलेले कांदे मिळतात.
कांद्याच्या बियाण्यांवर प्रक्रिया करण्याच्या पद्धती
-
बुरशीजन्य रोग नियंत्रणासाठी फफूंदनाशकांचा लेप.
-
Trichoderma किंवा Pseudomonas सारखे जैविक घटक वापरून पर्यावरणपूरक संरक्षण.
-
सूक्ष्मअन्नद्रव्ये व जैव-उत्तेजक वापरून बियाण्यांची ताकद वाढवणे.
-
काहीवेळा गरम पाण्याने प्रक्रिया करून बियाण्यातील लपलेले रोगजंतू नष्ट करणे.
