वनस्पतीतील पोषकद्रव्ये: चल व अचल
वनस्पतींच्या निरोगी वाढीसाठी पोषकद्रव्ये आवश्यक असतात. पण तुम्हाला माहिती आहे का की पोषकद्रव्ये वनस्पतीत वेगवेगळ्या प्रकारे हालचाल करतात? त्यांच्या हालचालींनुसार पोषकद्रव्ये चल (Mobile) आणि अचल (Immobile) अशा दोन प्रकारात विभागली जातात. हे समजून घेणे म्हणजे पोषण कमतरता ओळखणे आणि पिकांचे व्यवस्थापन करणे सोपे होते.
चल पोषकद्रव्ये
चल पोषकद्रव्ये कमतरता भासल्यास जुन्या पानांतून नव्या पानांकडे हालचाल करू शकतात. त्यामुळे त्यांच्या कमतरतेची लक्षणे सर्वप्रथम जुन्या पानांवर दिसतात.
उदाहरणे: नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम.
अचल पोषकद्रव्ये
अचल पोषकद्रव्ये एकदा एखाद्या पानात साठवली गेली की ती सहज हलत नाहीत. त्यामुळे त्यांच्या कमतरतेची लक्षणे सर्वप्रथम नव्या पानांवर दिसतात.
उदाहरणे: कॅल्शियम, गंधक, लोह, बोरोन, कॉपर, झिंक.
हे का महत्त्वाचे आहे?
पोषकद्रव्ये चल की अचल हे माहिती असल्यास शेतकरी पोषण कमतरता अचूकपणे ओळखू शकतात. उदाहरणार्थ, जुन्या पानांवर पिवळेपणा दिसणे म्हणजे नायट्रोजनची कमतरता, तर नव्या पानांवर वाढ खुंटणे म्हणजे कॅल्शियम किंवा लोहाची कमतरता असू शकते.
