ब्लॉग डिटेल

केळीच्या पानांचा विकास कसा होतो ?

केळीची पाने रायझोमच्या एपिकल मेरिस्टेममधून विकसित होतात आणि स्यूडोस्टेमच्या मध्यभागातून सिगार लीफ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या घट्ट गुंडाळलेल्या स्वरूपात बाहेर येतात. ही सिगार लीफ नाजूक, पांढऱसर आणि घट्ट गुंडाळलेली असते. ती उलगडण्याचा कालावधी हवामानाच्या स्थितीवर अवलंबून असतो — आदर्श हवामानात सुमारे 7 दिवस लागतात, तर प्रतिकूल परिस्थितीत 15–20 दिवसांपर्यंत वेळ लागू शकतो.

पान वाढत असताना, ते जुन्या पानाच्या पेटिओलमधून सरकत पुढे येते आणि हळूहळू उलगडते. Brun यांनी केळीच्या पानांच्या विकास प्रक्रियेला पाच टप्प्यांमध्ये वर्गीकृत केले आहे:

• टप्पा A: सिगार लीफ अजूनही मागील पानाशी जोडलेली असते.

• टप्पा B: ती लांबीने वाढते पण पूर्ण आकार गाठलेला नसतो.

• टप्पा C: पान पूर्ण वाढते, वेगळे होते आणि त्याचा व्यास वाढतो.

• टप्पा D: डावीकडून उलगडायला सुरुवात होते आणि टोक उघडू लागते.

• टप्पा E: वरचा भाग उघडतो आणि तळाशी शंकूचा आकार तयार होतो.

हे टप्पे समजून घेतल्यामुळे शेतकऱ्यांना केळीच्या वाढीवर बारकाईने लक्ष ठेवता येते आणि वेळेवर पीक व्यवस्थापन करता येते.

पान कोणत्या टप्प्यात आहे हे ओळखल्याने, खते देणे, सिंचन, कीड नियंत्रण आणि छाटणी यासारख्या कामांचे योग्य नियोजन करता येते. उदाहरणार्थ, जेव्हा पानांची उगमदर झपाट्याने वाढते (टप्पा C ते E), तेव्हा वनस्पतींना अधिक पोषणाची गरज असते. तर पान उलगडण्यात विलंब होत असेल, तर ती ताणाची (stress) लक्षणे असू शकतात जसे की पाण्याची कमतरता, कीड किंवा मातीची खराब गुणवत्ता.

पानांच्या विकासावर लक्ष ठेवणे म्हणजे केवळ चांगल्या उत्पादनासाठी मदत नाही, तर झाडांची एकूण आरोग्यदर्शक स्थिती समजण्यास उपयुक्त ठरते. सुदृढ पानांची उगम प्रक्रिया म्हणजे सक्रिय वाढ आणि कार्यक्षम वनस्पती याचे थेट लक्षण आहे.