ब्लॉग डिटेल

एअरोपोनिक्स: मातीशिवाय शेतीचे भवितव्य

एअरोपोनिक्स ही एक प्रगत शेती पद्धत आहे ज्यामध्ये झाडे मातीशिवाय उगम पावतात. या पद्धतीत झाडांच्या मुळ्या हवेत लटकलेल्या असतात आणि त्या नियमितपणे पोषकतत्त्वांनी युक्त धुके (mist) मारून सिंचन केल्या जातात. ही आधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित पद्धत अचूक शेतीचा (precision farming) एक भाग असून, लेट्यूस, हर्ब्स, स्ट्रॉबेरी आणि बटाट्यासारख्या उच्च मूल्याच्या पिकांसाठी उपयुक्त आहे, विशेषतः नियंत्रित वातावरणात.

एअरोपोनिक्स कसे कार्य करते?

• झाडांना खास फ्रेम्स किंवा टॉवरमध्ये आधार दिला जातो.

• मुळ्या हवेत लटकवलेल्या असतात आणि बंद चेंबरमध्ये ठेवलेल्या असतात.

• त्या मुळ्यांवर वेळोवेळी पोषक द्रव्यांचे धुके फवारले जाते.

• प्रकाश, तापमान आणि आर्द्रता यांचे नियंत्रण काटेकोरपणे केले जाते.

एअरोपोनिक्सचे फायदे

• पारंपरिक शेतीपेक्षा ९०% कमी पाणी लागते.

• मुळ्यांना थेट ऑक्सिजन आणि पोषण मिळाल्यामुळे झपाट्याने वाढ होते.

• मातीतील रोगांपासून मुक्तता मिळते, त्यामुळे झाडे आरोग्यदायी राहतात.

• शहरांतील आणि कमी जागेतील शेतीसाठी उपयुक्त.

• संपूर्ण प्रक्रिया सुलभतेने मॉनिटर आणि ऑटोमेट करता येते.

अडचणी

• सुरुवातीचा खर्च जास्त असतो आणि तांत्रिक ज्ञानाची गरज असते.

• वीज आणि उपकरणांवर अवलंबित्व – यंत्रणा बंद पडल्यास पिकांचे नुकसान होऊ शकते.

• सर्व प्रकारच्या पिकांसाठी ही पद्धत योग्य नसते.